'Bán 14 bát bún mỗi ngày mà phải nộp thuế 4,5%/doanh thu là bất hợp lý'

22 nhiều giờ trước kia 4

ARTICLE AD BOX

Để khuyến khích hộ kinh doanh kê khai, tuân thủ nộp thuế và yên tâm buôn bán, chia sẻ với Tuổi Trẻ, các chuyên gia đề xuất nên nâng ngưỡng doanh thu năm đối với hộ và cá nhân kinh doanh lên 1 tỉ đồng hoặc giảm mức thuế suất, giảm tiền thuế phải nộp. Đặc biệt, chính sách không nên đặt nặng chuyện tăng thu ngân sách.

Doanh thu 560.000 đồng/ngày đã phải nộp thuế!

Trao đổi với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Thúy - chủ tiệm bán bún ốc Láng Hạ (Hà Nội) - khá băn khoăn về ngưỡng nộp thuế theo doanh thu từ đầu năm tới. Bởi mức doanh thu từ 200 triệu đồng/năm như dự luật thuế là quá thấp khi giá cả hàng hóa đầu vào từ dầu ăn, rau xanh, điện, nước,... tăng 3 - 5% mỗi năm.

Theo bà Thúy, với mức giá bình quân 40.000 đồng/bát bún, chỉ cần bán 14 bát bún mỗi ngày, với doanh thu 560.000 đồng, là đã phải nộp thuế.

"Những người kinh doanh nhỏ đều mong mỏi doanh thu tăng lên để bớt khó khăn. Nếu từ năm 2026, chỉ bán 14 bát bún mỗi ngày mà phải nộp thuế 4,5%/doanh thu là quá bất cập", bà Thúy lo lắng.

Chị P.K. - chủ hộ kinh doanh trên đường 3 Tháng 2, phường Hòa Hưng, TP.HCM - cho hay đang bán lẻ thực phẩm tươi sống, tiền vốn rất cao, chưa kể còn gánh thêm chi phí mặt bằng, tiền điện, tiền nước, chi phí thuê nhân viên... Do vậy, việc áp doanh thu chịu thuế 200 triệu đồng/năm, tương đương 16,6 triệu đồng/tháng là quá thấp.

Nếu bán với doanh thu này, chị không thể trụ nổi với hàng loạt chi phí như trên, trong khi đó chỉ tính riêng tiền điện là 10 triệu đồng/tháng.

Do vậy, chị P.K. kiến nghị cơ quan thuế nên căn cứ mức giảm trừ gia cảnh của người làm công ăn lương có 2 người phụ thuộc để từ đó tính toán ra tỉ lệ doanh thu không chịu thuế của hộ kinh doanh để có mức miễn giảm phù hợp.

"Nếu các luật còn "chỏi" nhau cũng nên nhanh chóng sửa đổi thay vì vin vào lý do này để neo mức doanh thu không chịu thuế của hộ kinh doanh ở mức thấp", chị P.K. đề nghị.

Theo một chuyên gia thuế lâu năm tại TP.HCM, nếu quy đổi theo mức giảm trừ gia cảnh mới là 15,5 triệu đồng/tháng (được áp dụng từ đầu năm 2026), chỉ tính tỉ lệ lãi trên doanh thu là 5% thì doanh thu không chịu thuế của hộ kinh doanh phải tương đương 310 triệu đồng/tháng, tương đương 3,72 tỉ đồng/năm.

Nếu chỉ tính 50% số này, doanh thu miễn thuế của hộ kinh doanh phải khoảng 1,5 tỉ đồng/năm. Do vậy nếu chỉ đề xuất mức 200 triệu đồng/năm là quá thấp. Tuy nhiên, theo vị này, nút thắt ở chỗ Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) sửa đổi quy định ngưỡng doanh thu tính thuế với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh là 200 triệu đồng/năm.

Nếu ngưỡng này nâng lên, liệu có trái với Luật Thuế VAT hay không? Vì vậy, theo chuyên gia này, nếu muốn nâng ngưỡng thu nhập miễn thuế, phải sửa đổi Luật Thuế VAT để đồng bộ.

Nên nâng ngưỡng doanh thu lên 1 tỉ đồng/năm

Góp ý về quản lý thuế và chính sách thuế, hóa đơn đối với hộ kinh doanh, đại diện Công ty TNHH kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín đề nghị nâng mức doanh thu không chịu thuế để đảm bảo công bằng, bình đẳng giữa người nộp thuế.

Bởi từ năm 2026, mức giảm trừ gia cảnh với người nộp thuế bắt đầu được nâng lên 15,5 triệu đồng/tháng và với mỗi người phụ thuộc nâng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Trong khi đó, từ năm 2026, hộ kinh doanh chỉ được miễn thuế đối với doanh thu 200 triệu đồng/năm.

Quy định này là bất bình đẳng cho người nộp thuế là hộ kinh doanh so với người nộp thuế có thu nhập từ tiền lương tiền công và đặc biệt là người nộp thuế có 2 nguồn thu nhập từ kinh doanh và tiền lương tiền công, được nhận 2 ưu đãi là giảm trừ gia cảnh và doanh thu không phải nộp thuế.

"Vì vậy, để đảm bảo tính công bằng, bình đẳng cần thiết xây dựng mức doanh thu không chịu thuế nhằm tiệm cận và tương đồng với mức giảm trừ gia cảnh của người nộp thuế có thu nhập từ tiền lương tiền công là 15,5 triệu đồng/tháng tức 186 triệu đồng/năm", vị này nói và đề xuất doanh thu miễn thuế nên từ 1 tỉ đồng trở lên.

Theo vị này, mức đề xuất này không chỉ nhằm đảm bảo tính công bằng bình đẳng mà còn phù hợp với quy định hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng trở lên phải sử dụng máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế tại nghị định 70/2025 của Chính Phủ.

Từ đó giúp cho chính sách có tính đồng bộ cũng như tạo sự thuận tiện cho người nộp thuế và hoạch định chính sách thuế đối với hộ kinh doanh sau này.

"Mức doanh thu 1 tỉ đồng này chưa đảm bảo công bằng tuyệt đối nhưng đã phần nào tạo sự công bằng, bình đẳng giữa người nộp thuế", vị này nhấn mạnh.

Dẫn số liệu của Thuế TP.HCM về thu ngân sách của hộ kinh doanh, chẳng hạn năm 2024 đạt 8.269 tỉ đồng chiếm 1,62% tổng thu ngân sách của TP.HCM và 7 tháng đầu năm 2025 thu đạt 6.248 tỉ đồng chỉ chiếm khoảng 1,66%, theo vị này, số liệu trên cho thấy phương án doanh thu miễn thuế 1 tỉ đồng là hoàn toàn khả thi, cũng không ảnh hưởng lớn đến thu ngân sách nhà nước.

Việc này cũng giúp tiết giảm lớn chi phí hành thu và sử dụng hiệu quả nguồn lực của cơ quan thuế trong hoạt động kiểm soát và phòng ngừa rủi ro, chuyển giá, tiết kiệm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế cũng như giảm chi phí xã hội.

Ngưỡng doanh thu chịu thuế từ 200 triệu đồng/năm là quá thấp

Bà Hoàng Mi - có tủ bán vé số trên đường Trần Văn Khéo, phường Ninh Kiều, TP Cần Thơ, cho biết mỗi ngày trung bình bán khoảng 400 - 500 tờ vé số, doanh thu được 4 - 5 triệu đồng/ngày, tính ra là 1,44 -1,8 tỉ đồng/năm.

Tuy nhiên, người bán chỉ được hưởng 1.000 đồng/vé (10%), nên dù doanh thu lớn, số tiền mà bà Mi kiếm được chỉ 12 - 15 triệu đồng/tháng, chưa trừ tiền thuê mặt bằng rồi lúc ế ẩm phải ôm vé số. Tính ra số tiền còn lại chẳng còn bao nhiêu, không đủ trang trải cuộc sống hằng ngày.

Trong khi đó, ông H. - chủ một đại lý vé số cấp 2 tại phường Cái Răng, TP Cần Thơ - cho rằng ngưỡng hộ kinh doanh chịu thuế ở mức doanh thu từ 200 triệu đồng/năm là quá thấp và bất hợp lý. Trung bình mỗi ngày đại lý của ông giao cho đại lý cấp 3, người bán dạo khoảng 50.000 tờ vé số, tương đương doanh thu 500 triệu đồng/ngày.

Nếu tính doanh thu 200 triệu đồng/năm phải nộp thuế thì đại lý của ông chỉ cần một ngày đã "vào khung" chịu thuế! Tuy doanh thu 500 triệu đồng/ngày nhưng giao cho đại lý cấp dưới, người bán dạo 9.000 đồng/tờ, tổng doanh thu thực tế còn lại 450 triệu đồng. Trong khi chi phí đầu vào lấy vé số từ công ty xổ số đã là 440 triệu đồng, chưa kể tiền thuê nhân viên.

"Tính thuế vậy là không trừ chi phí đầu vào của người bán. Thêm nữa đầu vào của vé số đã đóng thuế rồi, giờ áp thuế theo doanh thu như thế này giống như thuế chồng thuế", ông H. bày tỏ lo lắng.

Nên giảm mức thuế suất cho người kinh doanh

Theo TS Nguyễn Ngọc Tú, mục tiêu của việc xóa bỏ thuế khoán chuyển sang thuế kê khai là để minh bạch hóa hoạt động kinh doanh. Do đó, ngoài việc ngành thuế tư vấn, hướng dẫn hộ và cá nhân kinh doanh hiểu và áp dụng thuế kê khai, chính sách cần phải hỗ trợ để đối tượng này tuân thủ thực hiện.

Do đó, ông Tú gợi ý mức thuế suất cần hợp lý hơn. Đơn cử, ngành bán lẻ hàng hóa có thuế giá trị gia tăng 1% và thuế thu nhập cá nhân là 0,5% doanh thu là chấp nhận được. Vì lợi nhuận thường là 10 - 15% doanh thu.

Tuy nhiên, lợi nhuận đối với bán buôn sẽ thấp hơn, thường 2 - 5% doanh thu. Nên mức thuế suất bán buôn hàng hóa nên xem xét cân nhắc. Mặt khác, có thể trong 3 năm đầu áp dụng, với hộ kinh doanh tuân thủ tốt, kê khai doanh thu tăng vài lần so với mức thuế khoán thì có thể giảm tiền thuế cho họ.

"Muốn người kinh doanh tuân thủ, chính sách thuế không đặt nặng chuyện tận thu, không gây gánh nặng áp lực cho người kinh doanh nhỏ. Chính sách hợp lý, mới khuyến khích họ tuân thủ. Còn ngược lại, họ sẽ cố tình kê khai thiếu doanh thu, gây thất thu thuế. Như vậy, mục tiêu minh bạch hoạt động kinh doanh, công bằng môi trường kinh doanh không đạt được", ông Tú khuyến cáo.

Trong khi đó, một chuyên gia thuế khác đề nghị chưa nên thu thuế thu nhập cá nhân đối với người kinh doanh nhỏ có doanh thu dưới 1 tỉ đồng. Bởi với lợi nhuận 5 - 15% tùy theo lĩnh vực ngành nghề kinh doanh, lợi nhuận mỗi năm khoảng 150 triệu đồng. "Chia bình quân cho mỗi tháng, họ có lãi khoảng 12,5 triệu đồng. Mức này có thấp hơn mức giảm trừ gia cảnh của người làm công ăn lương, nhưng tạm chấp nhận được", vị này nói.

* Đại biểu HOÀNG VĂN CƯỜNG (Hà Nội):

Mức từ 200 triệu đồng/năm là không thể chấp nhận được

Theo ngưỡng doanh thu mà hộ kinh doanh phải nộp thuế như dự thảo luật đưa ra ở mức từ 200 triệu đồng/năm là không phù hợp. Đây là thuế thu nhập, phải tính thu nhập của hộ, cá nhân kinh doanh chứ không phải doanh thu.

Tất nhiên, với các hộ kinh doanh nhỏ rất khó để có thể tính được thu nhập là bao nhiêu. Do vậy, phải phân tách ra để xem với loại kinh doanh đó, thu nhập chiếm khoảng bao nhiêu phần trăm doanh thu, từ đó tính ra.

Ví dụ nhóm đại lý mua hàng về rồi bán lại, tỉ lệ thu nhập trên doanh thu rất thấp, chỉ 10 - 15%, thậm chí chỉ vài phần trăm, có thể mua 9.000 đồng bán 10.000 đồng hay 9.500 đồng bán 10.000 đồng.

Như vậy phần chênh lệch rất thấp. Tuy nhiên, chênh lệch đó cũng chưa phải lợi nhuận mà còn chi phí điện, nước, mặt bằng bán hàng... Chính vì vậy, tôi đề nghị phải thay đổi lại các mức xác định khởi điểm thuế của những người kinh doanh.

Tôi cho rằng đối với những người bán hàng, những người đại lý mức khởi điểm tối thiểu phải là 1,5 tỉ đồng, mới có được thu nhập khoảng 150 - 200 triệu đồng để chịu thuế. Còn với nhóm kinh doanh dịch vụ như cắt tóc... chi phí chủ yếu là mặt bằng, một số trang thiết bị nên tỉ suất lợi nhuận, thu nhập có thể cao hơn.

Với nhóm này để có mức 200 triệu đồng để đánh thuế, doanh thu phải chừng 300 triệu đồng/năm. Nhưng một cửa hàng dịch vụ như vậy không thể một người làm mà thường 2 người làm. Khi đó, ngưỡng ít nhất phải 500 triệu đồng. Với nhóm ngành khác phải có mức khởi điểm từ 1 tỉ đồng
trở lên.

Do vậy, cần phải tính toán, khảo sát tỉ lệ thu nhập trên doanh thu để chia thành các nhóm kinh doanh, để xác định mức doanh thu bao nhiêu, nhằm đưa ra ngưỡng phù hợp. Đề nghị cơ quan soạn thảo có đánh giá, nghiên cứu cụ thể để điều chỉnh ngay trong dự luật đang trình Quốc hội hiện nay. Tránh ban hành rồi gây vướng mắc, khó khăn, khó thực hiện khi mức 200 triệu đồng là không thể
chấp nhận được.

* Đại biểu PHẠM VĂN HÒA (Đồng Tháp):

Phải đảm bảo hợp lý, người dân đồng tình

Dự luật quy định ngưỡng doanh thu chịu thuế 200 triệu đồng/năm cho hộ kinh doanh là chưa phù hợp, quá thấp và khó khả thi trong thực tế.

Bởi ngay những người bán tạp hóa, bán đồ ăn sáng... có thể có doanh thu đạt 18 - 20 triệu đồng/tháng, nghĩa là trên 200 triệu đồng/năm.

Nếu tính thu nhập chịu thuế mà chưa trừ chi phí đầu vào (gồm giá vốn hàng hóa, chi phí thuê mặt bằng, nhân công, điện nước...) sẽ rất bất công, đặc biệt với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Thực tế, một hộ kinh doanh nhỏ, thu nhập phải nuôi cả gia đình 3 người, chi phí sinh hoạt, ít nhất cũng phải chiếm 7 - 8 triệu đồng/tháng. Do vậy, đề xuất cần nâng mức trần thu nhập chịu thuế, thay vì 200 triệu đồng/năm, nên tăng lên ít nhất 500 triệu đồng/năm.

Thời gian gần đây, người dân phàn nàn rất nhiều về vấn đề này, do vậy đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nên có nghiên cứu, xem xét lại, quy định trong dự luật để đảm bảo hợp lý, hài hòa và người dân đồng tình.

* Đại biểu TRẦN VĂN LÂM (Bắc Ninh):

Cần xem lại mức thuế suất, doanh thu khởi điểm chịu thuế

Như tôi đã phát biểu ở hội trường, với hộ kinh doanh nhỏ lẻ, mọi lợi nhuận kinh doanh coi như thu nhập để trang trải cuộc sống và được xác định là thu nhập cá nhân để tính thuế.

Tuy nhiên, họ đã phải nộp thuế thu nhập cá nhân từ đồng doanh thu đầu tiên, bất kể kinh doanh có lãi hay không, và không được trừ gia cảnh như các đối tượng khác.

Quốc hội đang bàn để nâng mức khởi điểm doanh thu chịu thuế thu nhập cá nhân lên 200 triệu đồng/năm.

Nhưng kể cả tăng như vậy cũng không phù hợp. Trong báo cáo giải trình Bộ Tài chính có so sánh mức 200 triệu đồng này với mức trừ gia cảnh 168 triệu đồng/năm, nhưng đây là so sánh không chính xác, vì một bên là doanh thu, một bên là thu nhập.

Do vậy, như tôi đã nêu ở phiên thảo luận, đề nghị các cơ quan chức năng xem xét lại mức thuế suất và mức doanh thu khởi điểm phải chịu thuế đối với hộ kinh doanh nhỏ lẻ theo phương pháp tính thuế trực tiếp.

Đây là yếu tố then chốt để các hộ kinh doanh yên tâm chuyển khỏi thuế khoán, đồng thời tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng cho các thành phần kinh tế cùng phát triển, đóng góp vào sự nghiệp xây dựng đất nước, như nghị quyết của Đảng đã xác định.

Đọc toàn bộ bài viết