Khu Cải thiện kinh doanh (BID): Tự lực kiến tạo môi trường đô thị hiện đại

Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các thành phố trên toàn cầu, việc tìm kiếm những giải pháp sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng sống và thúc đẩy kinh tế là vô cùng cần thiết.

BID là gì?

Khu Cải thiện Kinh doanh (Business Improvement District - BID) không chỉ là một khu vực địa lý đơn thuần, mà là một cơ chế hợp tác độc đáo và mang tính đột phá. Tại đây, các doanh nghiệp và chủ sở hữu bất động sản nằm trong một ranh giới được xác định, sẽ cùng đóng góp một khoản phí bổ sung, bên cạnh các loại thuế thông thường. Nguồn kinh phí này sau đó được sử dụng để tài trợ cho một loạt các dịch vụ và dự án nhằm cải thiện trực tiếp môi trường kinh doanh và chất lượng cuộc sống trong khu vực đó.

Mục tiêu cốt lõi của BID là tạo ra một không gian đô thị đáng sống, đáng làm việc và đáng đầu tư. Các hoạt động của BID thường rất đa dạng: Từ việc nâng cấp cảnh quan, tăng cường an ninh, vệ sinh môi trường, đến tổ chức các sự kiện văn hóa - thương mại và các chiến dịch quảng bá hình ảnh khu vực.

Hà Nội cần triển khai nhiều Khu cải thiện kinh doanh - BID để kiến tạo môi trường đô thị hiện đại, "sáng, xanh, sạch, đẹp". Ảnh: Cao Sơn.

Khu Cải thiện Kinh doanh (BID) không chỉ là một công cụ quy hoạch đô thị, mà còn là một triết lý phát triển dựa trên tinh thần hợp tác công - tư và sự tự chủ của cộng đồng địa phương. Với những thành công nổi bật trên thế giới, BID có tiềm năng trở thành một “làn gió mới”, góp phần thay đổi diện mạo và nâng cao chất lượng sống tại các đô thị Việt Nam.

Sự quan trọng của BID còn nằm ở khả năng giải quyết những vấn đề mà chính quyền địa phương khó có thể bao quát hết, hoặc những vấn đề cần sự can thiệp nhanh chóng và linh hoạt. BID tạo ra một cơ chế tự quản, nơi các bên liên quan có quyền lợi trực tiếp được tham gia vào quá trình ra quyết định và thực hiện các sáng kiến. Điều này thúc đẩy tinh thần trách nhiệm chung và sự gắn kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp và cộng đồng, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững cho khu vực.

Mô hình BID đã được triển khai và chứng minh hiệu quả, thậm chí là thành công vang dội tại nhiều thành phố lớn trên thế giới, mang lại những câu chuyện thành công đáng kinh ngạc, biến những khu vực từng xuống cấp trở thành điểm đến sôi động.

Ví dụ như Times Square, New York City, Hoa Kỳ, vào thập niên 1980 từng là một khu vực đầy rẫy tệ nạn và ô nhiễm. Nhờ sự ra đời của Times Square Alliance BID, khu vực này đã “lột xác” trở thành một trong những địa danh du lịch nổi tiếng nhất thế giới về sạch sẽ, an toàn và luôn nhộn nhịp. Các khoản đầu tư từ BID vào an ninh, vệ sinh, chiếu sáng và tổ chức sự kiện đã đóng vai trò then chốt trong quá trình hồi sinh này.

Hay như New West End Company – London, Vương quốc Anh, một BID quản lý các khu mua sắm sầm uất như Oxford Street, Regent Street và Bond Street. Ngoài việc thu hút đầu tư và cải thiện hạ tầng, BID còn chú trọng đến trải nghiệm người tiêu dùng và tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật nhằm nâng cao sức hút của khu vực…

Những ví dụ này cho thấy BID không chỉ là một công cụ “làm đẹp” đô thị, mà còn là một cơ chế kinh tế mạnh mẽ, thúc đẩy đầu tư, tăng trưởng việc làm và nâng cao doanh thu cho các doanh nghiệp trong khu vực.

Tiềm năng và thách thức của BID tại Việt Nam

Tại Việt Nam, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội và Hồ Chí Minh, khái niệm BID đang bắt đầu được quan tâm và nghiên cứu ứng dụng. Việc thí điểm mô hình BID tại các khu phố cổ, phố đi bộ hay trung tâm thương mại sầm uất có thể đem lại nhiều lợi ích như thúc đẩy kinh tế đêm và du lịch. BID có thể góp phần kéo dài thời gian hoạt động, tăng mức chi tiêu của du khách, qua đó phát triển kinh tế ban đêm - một xu hướng mới đang được các đô thị toàn cầu theo đuổi.

Việc thí điểm mô hình BID tại các khu phố cổ, phố đi bộ hay trung tâm thương mại sầm uất sẽ thúc đẩy kinh tế đêm và du lịch TP Hà Nội phát triển. Ảnh: Internet.

BID còn giúp các doanh nghiệp cùng nhau đầu tư để cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp, thân thiện và hấp dẫn hơn nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và trải nghiệm đô thị. Cải thiện hạ tầng và tiện ích công cộng từ hệ thống chiếu sáng, cây xanh đến vệ sinh môi trường… bằng nguồn lực xã hội hóa từ BID. Tăng cường an ninh trật tự bằng các biện pháp như lắp đặt camera, thuê đội tuần tra riêng giúp khu vực có thể trở nên an toàn và văn minh hơn.

Tuy nhiên, BID tại Việt Nam hiện vẫn đang đối mặt với một số thách thức lớn như: Thiếu khung pháp lý rõ ràng, chưa có luật hoặc văn bản pháp quy chính thức nào quy định về việc thành lập và vận hành BID, gây khó khăn trong việc triển khai.

BID sẽ hoạt động hiệu quả khi có sự nhất trí cao từ các doanh nghiệp và chủ bất động sản. Điều này đòi hỏi một quá trình truyền thông, thuyết phục và xây dựng lòng tin kỹ lưỡng nhằm có được sự đồng thuận của cộng đồng doanh nghiệp.

Để hiện thực hóa tiềm năng này, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý, cơ chế vận hành và sự đồng thuận từ các bên liên quan. Chính quyền địa phương cần đóng vai trò dẫn dắt, định hướng và tạo hành lang pháp lý thuận lợi, trong khi cộng đồng doanh nghiệp phải chủ động, tích cực tham gia và đồng hành để BID trở thành một giải pháp thiết thực, bền vững, mang đến sinh khí mới cho các khu vực đô thị và cộng đồng cư dân tại Việt Nam.

BID là mô hình tổ chức các khu vực không gian đô thị có sự phát triển mạnh dựa trên các giá trị thương mại, văn hóa trên cơ sở hợp tác giữa nhà nước – doanh nghiệp - người dân. Các khu thúc đẩy thương mại văn hóa khi được xây dựng còn là động lực phát triển kinh tế, bảo tồn văn hóa và gìn giữ môi trường sống cho khu vực xung quanh. Ví dụ như những con phố “Hàng” của Hà Nội, với từng ngóc ngách thấm đẫm câu chuyện lịch sử, bỗng chốc trở thành điểm đến không thể bỏ lỡ cho cả du khách và người dân. Mô hình có thể biến hóa những giá trị văn hóa ấy thành động lực kinh tế mạnh mẽ, đồng thời bảo tồn nguyên vẹn hồn cốt di sản là BID - mô hình tổ chức không gian đô thị đầy tiềm năng, được xây dựng trên nền tảng hợp tác công - tư, nơi văn hóa và thương mại cùng thăng hoa.