Cấp bách phát triển nông nghiệp xanh

Trước thực trạng đất nông nghiệp một số nơi đang suy thoái nghiêm trọng, việc chuyển đổi sang sản xuất xanh, sạch, tuần hoàn là con đường tất yếu để phát triển bền vững

Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (TT-BVTV) - Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) vừa phối hợp với Sở NN-MT tỉnh Đắk Lắk cùng các đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo khoa học "Giải pháp canh tác nông nghiệp xanh, sạch, tuần hoàn, giảm phát thải, sản xuất bền vững trên một số cây trồng chủ lực". Hội thảo đã chỉ ra những tiềm năng, khó khăn, thách thức và các giải pháp phát triển ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung và nông nghiệp tỉnh Đắk Lắk nói riêng.

Con đường bắt buộc phải đi

Những năm qua, nông nghiệp nước ta đã phát triển vượt bậc, góp phần cải thiện đáng kể an ninh lương thực, giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội và đưa Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp đang bộc lộ nhiều hạn chế, đối diện không ít khó khăn, thách thức về chất lượng cũng như tính bền vững.

Theo Cục TT-BVTV, hiện cả nước có khoảng 114.000 ha đất bị thoái hóa nặng, 1.655.000 ha thoái hóa trung bình và 3.308.000 ha thoái hóa nhẹ. Trước thực trạng này, việc phát triển nền nông nghiệp xanh, sạch, tuần hoàn, bền vững theo các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt không chỉ là mục tiêu mà còn là giải pháp chiến lược để bảo vệ môi trường, bảo đảm an sinh xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Đắk Lắk, nhìn nhận địa phương này là trung tâm nông nghiệp ở Tây Nguyên, ngành nông nghiệp đóng góp tới gần 40% giá trị kinh tế của tỉnh. Đắk Lắk hiện có hơn 1.360.000 ha đất nông nghiệp, trong đó 843.000 ha đang được canh tác hiệu quả.

"Đắk Lắk đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành trung tâm sản xuất nông nghiệp xanh của cả nước. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp của tỉnh cũng đối mặt không ít thách thức, như thói quen canh tác truyền thống sử dụng nhiều hóa chất, tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai bất thường. Trong khi đó, nhu cầu thị trường ngày càng khắt khe về chất lượng và truy xuất nguồn gốc nông sản. Vì vậy, chuyển đổi sang nông nghiệp xanh, sạch, tuần hoàn không còn là lựa chọn mà là con đường bắt buộc nếu chúng ta muốn phát triển bền vững và nâng cao giá trị nông sản" - bà Thủy nhấn mạnh.

Những vườn sầu riêng, cà phê ứng dụng mô hình sản xuất nông nghiệp xanh, mang lại hiệu quả kinh tế cao tại Đắk Lắk

Thay đổi từ tư duy đến hành động

Ngành nông nghiệp Đắk Lắk đã và đang thay đổi tư duy từ địa phương sang toàn cầu, từ khai thác sang nuôi dưỡng, từ ngắn hạn sang dài hạn và bền vững, hướng tới những "giá trị xanh", thay vì chỉ sản xuất dựa vào việc khai thác cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên và nguồn lực xã hội.

Đến nay, trên địa bàn Đắk Lắk đã hình thành nhiều cơ sở sản xuất nông nghiệp theo hướng xanh, sinh thái, tuần hoàn. Trong đó, đáng chú ý là mô hình sản xuất cà phê hữu cơ, cà phê bền vững tại Krông Năng, Cư M'gar; lúa hữu cơ Đài Thơm 8 tại Ea Súp, Krông Ana, Tuy An, Tây Hòa; chăn nuôi tuần hoàn heo, gà tại Cư Kuin, Cư M'gar; sản xuất rau, hoa ứng dụng công nghệ cao tại Buôn Ma Thuột và Krông Búk...

Đắk Lắk cũng đang khuyến khích phát triển mạnh các hình thức sản xuất nông nghiệp tuần hoàn nhằm tận dụng nguồn phụ phẩm, phế phẩm tương đối lớn để tái sử dụng làm phân bón, thức ăn chăn nuôi theo vòng khép kín. Việc này giúp giảm đáng kể chi phí đầu vào, góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản.

Ông Trần Đình Trọng, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Ea Tu (tỉnh Đắk Lắk), cho biết thời gian qua, HTX dùng phần mềm phân tích đất để bón phân đúng và đủ. Cách làm này vừa giảm chi phí đầu tư vừa bảo vệ môi trường. Nông dân sử dụng thiết bị khi bán cà phê cho HTX sẽ được cộng thêm 1.000 - 2.000 đồng/kg.

Ông Nguyễn Quốc Mạnh, Phó Cục trưởng Cục TT-BVTV, nhận định sản xuất nông nghiệp theo hướng liên kết theo chuỗi xanh - sạch - tuần hoàn - giảm phát thải nhằm nâng cao giá trị nông sản, giảm thiểu tác động môi trường là yêu cầu cấp bách hiện nay. Để thúc đẩy nông nghiệp xanh, bên cạnh nỗ lực của nông dân và doanh nghiệp, rất cần sự đồng hành sát sao của cơ quan quản lý trong việc hoàn thiện thủ tục, hỗ trợ kỹ thuật và tháo gỡ khó khăn cho địa phương.

"Thời gian tới, các cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp để xây dựng thêm những mô hình sản xuất hữu cơ, giảm phát thải và nhân rộng nhiều nơi. Bên cạnh đó, ban hành quy trình sản xuất bền vững cho từng loại cây trồng xuất khẩu chủ lực; khảo nghiệm các sản phẩm phân bón hữu cơ, sinh học phù hợp với sầu riêng và các cây trồng khác để ứng dụng rộng rãi vào sản xuất, tránh để nông dân dùng phải các sản phẩm giả, kém chất lượng…" - ông Mạnh đề nghị.